Po przerwie urlopowej i wcześniejszym wakacyjnym zwalnianiu tempa wracam do bloga ze zdwojoną motywacją. Mam w sobie ogromne pokłady energii i inspiracji na kolejne posty. O wszystkich pomysłach na pewno napiszę już wkrótce. Tymczasem dziś postaram się odpowiedzieć na pytanie, które często słyszę od swoich uczniów.
Dlaczego rozumiem sporo słów i wyrażeń, gdy je czytam, ale kiedy mówię, ograniczam się tylko do niewielkiej grupy zwrotów, podczas gdy inne zupełnie nie przychodzą mi do głowy?
Wyobraź sobie, że twój umysł do pudełko, do którego wkładasz elementy językowe, które poznajesz, powtarzasz i zapamiętujesz. Te wyrażenia, które znajdują się w pudełku to twoje słownictwo bierne. Kiedy zobaczysz dany wyraz w tekście lub usłyszysz go, wiesz, że je znasz i pamiętasz co oznacza. Jednak w twoim pudełku znajduje się jeszcze jedno, mniejsze pudełeczko. W nim mieszczą się wyrażenia, które naprawdę dobrze znasz i używasz ich, gdy tego potrzebujesz. Jest to słownictwo aktywne, czyli takie, którego przypomnienie sobie nie sprawia ci dużo trudu, a więc używasz go tworząc własne spontaniczne wypowiedzi.
Myślę, że nie jest Ci obca sytuacja, w której miałeś problem z tym, aby wyrazić słowami to, co miałeś na myśli. Gdy tylko Twój rozmówca lub nauczyciel podpowiedział Ci słowo, którego poszukiwałeś w pamięci, przyszło nagłe olśnienie, bo przecież to takie proste! Znasz to wyrażenie. Doskonale wiesz też co ono oznacza. W tym momencie mogłeś poczuć zawód lub nawet frustrację, że nie potrafiłeś sobie przypomnieć tego zwrotu, choć spotkałeś się z nim już wcześniej.
Opisana przeze mnie sytuacja jest najzupełniej normalna i dotyka każdą osobę uczącą się języka obcego. Słowo, którego nie mogłeś sobie przypomnieć znajduje się w twoim dużym pudełku ze słownictwem biernym. Jestem pewna, że widząc je w tekście nie miałbyś problemu z odgadnięciem jego znaczenia. Frustracja spowodowana byłą nie lukami w pamięci, ani brakiem umiejętności językowych, lecz faktem, że to wyrażenie nie znajduje się w drugim pudełku ze słownictwem aktywnym.
Kiedy poznajesz i powtarzasz nowe wyrażenie, umieszczasz je bowiem najpierw w pudełku ze słownictwem biernym. Jeśli zaś będziesz przyglądał się mu powtarzając je lub wyjątkowo często będziesz spotykał je, na przykład w czytanych lub słuchanych tekstach, po pewnym czasie ten zwrot przemieści się do małego pudełka ze słownictwem aktywnym. Jest to naturalny proces zapamiętywania wyrażeń i nie powinien budzić Twojej frustracji. Jeśli czujesz się źle używając wciąż tych samych zwrotów i chciałbyś poszerzyć swój zasób słownictwa aktywnego, jedyne, czego potrzebujesz, to systematyczne przenoszenie kolejnych elementów do drugiego pudełka. Oto ćwiczenia, które mogą Ci w tym pomóc:
- Wybierz jedno słowo lub wyrażenie, którego nie używasz aktywnie, choć znasz jego znaczenie. Zapisz je na tablicy językowej. Podczas kolejnej rozmowy w języku obcym postaraj się użyć tego zwrotu. Pamiętaj, aby odnaleźć dla niego właściwy kontekst.
- W dialogu, krótkim tekście lub artykule z prasy obcojęzycznej podkreśl 5-9 wyrażeń, których znaczenie znasz, ale podejrzewasz, że nie użyłbyś ich spontanicznie we własnej wypowiedzi. Znajdź dla każdego z nich kontekst i ułóż z nimi zdania. Możesz je zilustrować prostym rysunkiem lub symbolem. Przeczytaj na głos swoje zdania, a następnie powtórz je kolejnego dnia, po trzech dniach, po tygodniu i po miesiącu.
- Nagraj swoją wypowiedź w języku obcym. Może to być relacja z wakacji. Odsłuchaj ją i zastanów się jakie wyrażenie mogłoby ją wzbogacić. Odszukaj go i powtórz swoją wypowiedź używając go co najmniej dwukrotnie. Nie bój się przesadzać z powtarzaniem wyrażenia. Pamiętaj, że to tylko ćwiczenie. Wykonaj je ponownie kolejnego dnia i po tygodniu.
