Nikt nie lubi gramatyki. Masa regułek, większość trudno zrozumieć i zapamiętać, jeszcze więcej wyjątków, końcówek, słówek, które wydają się być w ogóle zbędne, czasy, tryby, strony, a przecież cały ten galimatias można by było sobie odpuścić i mówić tak po prostu… prosto.
O tym, czy warto uczyć się gramatyki pisałam już jakiś czas temu (tutaj). Jeśli wciąż uważasz, że gramatyka jest Ci zbędna i Twój stopień komunikatywności w języku obcym jest wystarczający bez jej szczególnej znajomości – w porządku. Nie zamierzam namawiać Cię do robienia czegoś, w co nie wierzysz. Mam jednak wrażenie, że cała ta niechęć do gramatyki wynika z niczego innego jak tylko Twoich dotychczasowych doświadczeń z nauką języka. Bo owszem, nikt nie lubi gramatyki, która wiąże się z nudnymi, żmudnymi i monotonnymi ćwiczeniami, których w żaden sposób nie można przełożyć na realne umiejętności praktyczne. Zapewniam Cię jednak – można inaczej.
Ucz się praktycznie
Standardowe ćwiczenia gramatyczne, oparte na uzupełnianiu luk, przepisywaniu zdań czy łączeniu fraz w jedną całość są niezwykle przydane, jeśli przygotowujesz się do egzaminu, który obejmuje takiego rodzaju zadania. Wówczas, im więcej ich zrobisz w okresie przygotowawczym, tym lepiej pójdzie Ci na samym egzaminie.
Inaczej sprawa ma się z umiejętnościami komunikacyjnymi. Te standardowe ćwiczenia pisemne wcale nie muszą przekuwać się w poprawnie budowane wypowiedzi ustne. Możesz więc mieć odczucie, że o ile typowe zadania testowe idą Ci całkiem nieźle, o tyle w rozmowie w języku obcym popełniasz całą masę najbardziej podstawowych błędów gramatycznych. Jeśli tak właśnie się dzieje, zastanów się w jaki sposób dotychczas wyglądała Twoja nauka gramatyki. Czy ćwiczyłeś ją w mówieniu? Czy ćwiczyłeś na spontanicznie wypowiadanych zdaniach? Czy starałeś się używać reguł gramatycznych z myślą o realnych sytuacjach, które Ci się przytrafiły? Jeśli nie, to nie oczekuj, że Twoje wypowiedzi będą poprawne gramatycznie.
Oto kilka złotych zasad praktycznej nauki gramatyki:
-
Mów na głos. Powtarzaj przykładowe zdania. Wymawiaj je głośno i wyraźnie, tak, jakbyś z kimś rozmawiał.
-
Mów o sobie. Zmieniaj elementy przykładowych zdań tak, aby wypowiedzi były o Tobie i rzeczywistości, która Cię otacza. Np. jeśli zdanie, które widzisz w ćwiczeniu lub podręczniku brzmi: John doesn’t go to school on Sunday, pomyśl o tym, czego Ty nie robisz w niedzielę lub czego nie robi Twój przyjaciel.
I don’t get up early on Sunday
Łukasz doesn’t work on Sunday
-
Wykorzystuj autentyczne rozmowy. Po zakończeniu dowolnej rozmowy, niezależnie od języka w jakim się odbyła, spróbuj powtórzyć ją w głowie (a najlepiej na głos) w języku obcym z myślą o tym jak poprawnie zbudować konkretne zdania, które padły w wypowiedziach. Możesz zapisać te zdania i później, wspólnie z nauczycielem, zastanowić się jak brzmiałyby w języku obcym.
Ucz się zabawnie
Pewnych elementów języka obcego trzeba się po prostu nauczyć na pamięć. Powtarzanie w kółko może przynosić pożądane efekty, ale jest nudne i zniechęcające. Co innego, jeśli potraktujesz to, czego musisz się nauczyć jak tekst piosenki i monotonne powtarzanie zamienisz w śpiew. Na przykład jeśli uczysz się czasowników nieregularnych, połącz je w rymujące się pary i poczuj się jak raper, rytmicznie podśpiewując:
buy – bought – bought
catch – caught – caught
Następnie utrudnij sobie to zadanie, zakrywając drugą i trzecią formę czasowników i kontynuując swój utwór:
buy – … – …
catch – … – …
Możesz przy tym poruszać się rytmicznie, stukać palcem w stół lub chodzić po pokoju. Ruch dodatkowo pomaga zapamiętać nowe elementy.
Ucz się wizualnie
Gramatyka obejmuje wiele zasad i wyjątków. Trudno jest je wszystkie zapamiętać. Możesz sobie pomóc włączając obraz i wyobraźnię. Jeśli chcesz zapamiętać kiedy stosujemy przedimek the w języku angielskim, do każdej reguły dobierz odpowiedni obraz (rzeczywisty lub wymyślony).
Pomyśl o wzburzonych wodach morza lub oceanu, które miotają wielkim napisem THE (przed nazwami mórz i oceanów stosujemy ten przedimek). Wyobraź sobie, że słyszysz wyraźnie szum rwących fal i czujesz przeszywający chłód wody. Ty starasz się złowić ten napis, ale gdy tylko wydaje się, że Ci się uda, fale porywają napis i niosą go kilka metrów dalej. Następnie przenieś się na spokojne wody jeziora o zupełnie jednolitej tafli wody, po której nic nie pływa. Wydaje się być tak ciche i nieruchome, jakby nie było w nim zupełnie nic. Rozglądasz się, we wszystkie strony, słońce świeci Ci w oczy, starasz się coś dostrzec lub usłyszeć, ale dookoła nie ma nawet najmniejszego drgnięcia.
Od teraz, będziesz pamiętał jak usiłowałeś złowić napis THE podczas oceanicznego sztormu i jak jezioro, po którym pływałeś było całkiem puste. Dzięki temu zapamiętanie reguły gramatycznej nie będzie problemem.
Możesz też stworzyć wizualizację na tablicy językowej lub na pulpicie komputera. Podziel obszar na dwie części i wklej po jednej stronie obrazki i symbole słów przed którymi stawiamy przedimek the, a po drugiej te symbolizujące słowa przed którymi nie ma przedimków. Za każdym razem gdy spojrzysz na całą kompozycję, samoistnie powtórzysz sobie zasady gramatyczne.
Może Ci się teraz wydawać, że to wszystko zajmuje bardzo dużo czasu i energii. Być może nawet tak jest, jeśli porównasz to podejście do standardowych metod nauki gramatyki. Pamiętaj jednak, że liczy się efekt i zdecydowanie lepiej jest poświęcić chwilę na efektywną naukę teraz, niż raz po raz powracać do zasad, których uczyłeś się już wielokrotnie i nigdy trwale ich nie zapamiętałeś. Spróbuj i przekonaj się!